Waarom zijn computers toch zo moeilijk te bedienen?
Het is zo gemakkelijk een eenvoudige computer te maken

Op 19 september 2007 heeft drs. L. Verhoef zijn proefschrift met de titel “Why designers can’t understand their users” verdedigd om te promoveren tot doctor in de sociale wetenschappen. Het proefschrift is het resultaat van jarenlang onderzoek naar en ontwerpervaring met de alledaagse problemen die computergebruikers hebben met de programma’s waarmee ze moeten werken. Verhoef analyseert de problemen en komt vanuit de psychologische functieleer met onconventionele en verrassende oplossingen die aansluiten bij de werking van de menselijke geest.

Verder onderzoek is overbodig
Gebruiksvriendelijk, experience, beleven, intuïtie, look en feel: het zijn psychologische begrippen die ontwerpers van computerprogramma’s gebruiken zonder echter een psychologische basis. Ze komen daarmee weg omdat de menselijk geest zo immens flexibel is en zoveel kan leren dat hij zich vroeg of laat wel aanpast aan hun bouwsels. Het onderzoek van Leonard Verhoef toont bovendien aan dat de common sense oftewel gezond verstand-psychologie er vaak naast zit.

Allemaal drie minuten eerder thuis
Het proefschrift spitst zich toe op reizigers die een treinkaartjesautomaat gebruiken en die op elektronische borden kijken om te zien hoe laat hun trein vertrekt. Het inventariseert de taken van de gebruikers: het zoeken van een station in een lijst, zien dat een automaat buiten dienst is, het invoeren van een bankbiljet of pas, het zoeken van de vertrektijd van een trein of een bestemming op een elektronisch bord.
Verhoef analyseert en verklaart met simpele functiepsychologische kennis de fouten en misverstanden die optreden. Hij geeft aan hoe het wel moet en toont de testresultaten van een alternatief. Het alternatief is niet alleen veel 'gebruiksvriendelijker' maar blijkt vaak tientallen procenten goedkoper te zijn en brengt de reiziger bijvoorbeeld gemiddeld drie minuten eerder thuis.

Verder laat hij zien dat dezelfde benadering werkt bij spoorboekjes, koffieautomaten, bewegwijzering, de mappen op een scherm van Windows, het hoofdmenu van Word en zelfs zijn eigen proefschrift. Verder onderzoek is wat hem betreft overbodig.
“Why designers can’t understand their users” geeft oplossingen vanuit de functiepsychologie voor veel dagelijkse bedieningsproblemen. De meeste daarvan zijn haast te simpel voor woorden, als ze eenmaal gevonden zijn. Bezien vanuit de functiepsychologische invalshoek bieden ze zich vanzelf aan.

De promovendus Verhoef was onder andere nauw betrokken bij het ontwerp van de verschillende generaties treinkaartjesautomaten van de NS en het Europese systeem voor het veilig laten rijden van hoge snelheidstreinen (ETCS). Momenteel concretiseert hij hoe ons dagelijks leven er in de toekomst uit zal zien, als de bediening van apparatuur voor niemand hoofdbrekens kost.
[Persbericht Humanefficiency]